Vlinderillustraties uit het 18e- en 19e-eeuwse Nederland op naam

Eind 2020 is een project van de Nederlandse Entomologische Vereniging gestart om de collectie unieke ongepubliceerde vlinderillustraties uit de achttiende en negentiende eeuw in hun bibliotheek te ontsluiten. Het project werd medio 2023 afgesloten. Dit project is ondersteund door subsidies van het Prins Bernhard Cultuurfonds en van de Uyttenboogart-Eliasen Stichting. De uitvoering was in handen van Karin Verspui.

De Nederlandse Entomologische Vereniging bezit een collectie aquarellen en tekeningen van vlinders, gemaakt in de 18e en 19e eeuw. Het bleken twee collecties in één te zijn, schenkingen van de weduwe van Cornelis Sepp en van de zoon van Maurits Verhuell. De meeste illustraties in de collectie werden gemaakt door Maurits Ver Huell (1787-1860), Jan Christiaan Sepp (1739-1811) en zijn vader Christiaan Sepp (1710-1775) van vooral Nederlandse vlindersoorten. Deze vlinderillustraties zijn grotendeels voorstudies voor de eerste serie boeken ‘Beschouwing der wonderen Gods, in de minstgeachte Schepzelen of Nederlandse Insecten’ van de uitgeverij J.C. Sepp en Zn. Voor ongeveer 100 vlinderillustraties zijn duidelijke overeenkomsten met platen in deze boekenserie gevonden. Er zijn ook buitenlandse vlinders, andere insectengroepen en een korstmos afgebeeld op illustraties in de collectie.

De illustraties zijn gedigitaliseerd in samenwerking met Naturalis Biodiversity Center. Door vlinderkenners van de Nederlandse Entomologische Vereniging en twee vlinderspecialisten zijn de 221 afgebeelde vlinders (imago’s) bestudeerd en 202 zijn geassocieerd met actuele soortnamen (91%). Aan de identificatie hebben B. van Blitterswijk, J. Windig, L.-J. Nederlof, M. Zadelhof, K. Verspui, R. de Vos, J. van Deijk en R. Wever meegewerkt. De identificaties van de afgebeelde vlinders (imago’s) zijn door meerdere personen gedaan. De afgebeelde rupsen zijn gedetermineerd door K. Verspui en moeten als voorlopig worden beschouwd.

Het ontsluiten van deze collectie bijzondere vlinderillustraties maakt deze beschikbaar voor geïnteresseerden en voor natuurhistorische en cultuurhistorisch onderzoek. Enkele publicaties zijn in voorbereiding.

De volgende personen en organisaties hebben bijgedragen aan het project: Nederlandse Entomologische Vereniging, O. Vorst, J. van Tol, Naturalis Biodiversity Center, G. Tweehuysen, F. Loggen en C. Pepermans, E. Gassó Miracle, E. van Gelder, R. de Vos, M. Lambermon, P. van Horssen, M. Zadelhof, J. Windig, L.-J. Nederlof, B. van Blitterswijk, J. van Deijk, R. Wever, L. Willemse, G. van der Velde, M. Wasscher, K. Zwakhals, K. van Achterberg, S. Ulenberg, A. Aptroot, K. Verspui, Prins Bernard Cultuurfonds, Uyttenboogart-Eliasen Stichting.

De volledige collectie in verlaagde resolutie (1400 pixels lange zijde) is hier te downloaden:
https://nev.nl/wp-content/uploads/2023/07/vlinderillustraties.zip

Opvragen van scan van de vlinderillustraties van hoge kwaliteit bij bibliothecaris@nev.nl.

Een overzicht van de illustraties staat in de onderstaande tabel:
https://nev.nl/wp-content/uploads/2023/07/Tabelvlinderillustratieswebsite.xlsx

Toelichting bij de tabel
In de tabel staan de scans van bladzijden in de vlinderillustraties collectie met informatie.
Scans kunnen in meerdere regels voorkomen als er meerdere deelillustraties van verschillende soorten aanwezig zijn op de illustratie.
De informatie staat in de volgende kolommen:
A Scannummer. Unieke codes van gedigitaliseerde bladzijden met illustraties en/of tekst,
B Nummering of plaats op de bladzijde,
C Type bladzijde,
D Groep (Nederlandse naam),
E Orde (wetenschappelijke naam),
F Stadium
G Soortnaam op de illustratie,
H Illustrator op de illustratie,
I Datering op illustratie (jaar),
J Identificatie Nederlandse naam,
K Identificatie wetenschappelijke naam,
L Namen experts identificatie, AA, A. Aptroot; BB, B. van Blitterswijk; GV, G. van der Velde; JW, J. Windig; KA, K. van Achterberg; KV, K. Verspui; KZ, K. Zwakhals; LN, L.-J. Nederlof; LW, L. Willemse; MW, M. Wasscher; MZ, M. Zadelhof; RV, R. de Vos; RW, R. Wever SU, S. Ulenberg.
M Overeenkomst met boekenserie ‘Beschouwing der wonderen Gods, in de minstgeachte Schepzelen of Nederlandse Insecten’ van uitgeverij J.C. Sepp en Zn.
N Deel van deze boekenserie,
O Plaat (Tab) in dit deel,
P Soortnaam bij de plaat of verhandeling in dit deel.